Kraaien (Corvidae) of kraaiachtigen vormen een grote vogelfamilie in de orde van de zangvogels die 139 soorten telt. Het zijn fors gebouwde vogels die bijna overal ter wereld voorkomen, alles eten en zich snel kunnen aanpassen aan verschillende soorten leefgebieden. Het imago van kraaiachtigen is van oudsher niet onverdeeld gunstig. Dat heeft natuurlijk alles te maken met hun uiterlijk (zwart), voedsel (aas) en hun krassend gezang. Maar de kraai is wel één van de slimste dieren op aarde, ze blijken zelfs in staat om zelf gereedschap te bouwen.
Roeken zijn van de kraaiachtigen de enige soort die in dichte kolonies nestelt. Dat doen ze in boomtoppen. De kolonies kunnen enkele, tientallen of honderden paren tellen. De drie roeken in de reductiehoutsnede van Erik van Ommen (1956) maakten waarschijnlijk deel uit van zo’n kolonie. De silhouetachtige vormen van de vogels verhogen het grafische karakter van de voorstelling, die, samen met de maan in de achtergrond, bijna Japans aandoet.
De meeste soorten in de kraaienfamilie zijn zwart, maar sommige zijn gekleurd, zoals de twee notenkrakers – links de diksnavelige en rechts de dunsnavelige – die Marinus Adrianus Koekkoek (1873-1944) tekende. Hij komt uit de beroemde schildersfamilie Koekkoek en was wetenschappelijk tekenaar in dienst van het Rijksmuseum van Natuurlijke Historie in Leiden. Deze illustratie maakte hij, samen met 406 andere, voor het befaamde boek ‘Ornithologia Neerlandica’, beter bekend als ‘De Vogels van Nederland’ van E.D. van Oort.
Zo klein als-ie is, ziet de jonge ekster van Jan Wittenberg (1886-1963) er al heel stoer en zelfverzekerd uit, klaar om de wereld te ontdekken. De jonge kuikens verlaten na ongeveer een maand het nest, maar zijn dan nog wel heel kwetsbaar omdat ze nog niet goed kunnen vliegen en ten prooi vallen aan roofdieren of sterven van de honger.
De vrouw op de foto met de drie jonge kauwtjes is ornitholoog Magdalena Heinroth (1883-1932). De foto is in 1919 gemaakt door haar man Oskar Heinroth (1871-1945), eveneens ornitholoog. Tussen 1904 en 1932 waren zij samen pleegouders van in totaal meer dan 1.000 jonge vogels, die ze voor een onderzoek naar instinctief en aangeleerd gedrag grootbrachten in hun kleine apartement in Berlijn. Van deze foto maakten we een speciale print, die samen met het boek ‘Birdland’ als editie verkrijgbaar is.
Beeldhouwer Jaap Deelder (1952) ‘bevrijdde’ deze kauw uit zijn omhulling van Belgisch hardsteen. Het gaat er daarbij om dat de houding, de verhoudingen en de afmeting zo goed mogelijk kloppen. Zodat de schoonheid van het materiaal optimaal tot zijn recht komt.
